Το πιο σοφιστικέ και καλοδιατηρημένο νησί των Κυκλάδων, ανυπομονεί να σας καλωσορίσει και να σας φιλοξενήσει.
Ο τουρισμός άργησε να φτάσει στη Φολέγανδρο κι αυτό φαίνεται. Πουθενά δεν θα δείτε πλαστικές καρέκλες και νέον, όλες οι επιγραφές των καταστημάτων είναι ξύλινες και ζωγραφισμένες στο χέρι, τα περισσότερα από τα ξενοδοχεία και τα μπαρ είναι σε παραδοσιακό στιλ και τίποτα δεν χαλάει το «κυκλαδίτικο όνειρο». Ακόμη και τα τελευταία χρόνια που το νησί έγινε μόδα και απέκτησε αρκετά νέα ξενοδοχεία, το χρώμα του παρέμεινε ανέπαφο.
Ως μικρό νησί που είναι, η Φολέγανδρος δεν φημίζεται για τα αξιοθέατα και τις παραλίες της (αν και τα νερά είναι ανοιχτά και καθαρά), γι’ αυτό και απευθύνεται κυρίως σε σοφιστικέ ταξιδιώτες που ψάχνουν για μια όμορφη ατμοσφαιρική Χώρα. Την αγαπούν επίσης οι περιπατητές, χάρη στο ιδιαίτερα ανεπτυγμένο δίκτυο λιθόστρωτων μονοπατιών.
Αμέσως μόλις ο επισκέπτης φτάσει στο νησί θα αντικρίσει τις ατέλειωτες σειρές της “ξερολιθιάς”, τείχη που έχουν ανεγερθεί κατά τη διάρκεια των αιώνων από τους κατοίκους, για τη δημιουργία βαθμίδων στην πλαγιά του εδάφους, ώστε να είναι σε θέση να καλλιεργήσουν σιτηρά.
Τα τρία μικρά χωριά τα οποία πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε είναι τα εξής: το Καραβοστάσι (το λιμάνι), η Χώρα, και η Άνω Μεριά, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με ασφαλτοστρωμένους δρόμους.
Το ήσυχο λιμανάκι στο Καραβοστάσι θα σας καλωσορίσει κατά την άφιξή σας, με φόντο τους κοκκινωπούς του βράχους. Εδώ θα βρείτε τις καλύτερες αμμουδιές, λίγα ταβερνάκια, καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά η βάση της διαμονής και των εξορμήσεών σας θα πρέπει να είναι άλλη!
Η Χώρα έχει ένα μοναδικό «κέντρο», με τρεις πλατείες στην σειρά με δέντρα, όπου κάτω από την σκιά τους μπορείτε να απολαύσετε το ποτό ή το φαγητό σας, σε μια ήσυχη και ρομαντική ατμόσφαιρα. Η εκκλησία της Παναγίας, στην κορυφή του λόφου, προσφέρεται για μια ωραία βόλτα, αλλά και για το υπέροχο ηλιοβασίλεμα με θέα την Χώρα. Επίσης, στην περιοχή τουΚάστρου, ένα μικρό φρούριο που κατασκευάστηκε από τους Ενετούς το 1210, θα σας ταξιδέψει πίσω στο Μεσαίωνα.
Το χωριό της Άνω Μεριάς είναι ανάμεσα σε καλλιεργημένα χωράφια και “ξερολιθιές”. Εκεί μπορείτε να βρείτε το τυπικό «καφενείο»,ταβέρνες καθώς επίσης και το Φολκλορικό Μουσείο, το οποίο παραμένει ανοιχτό από τις 10:00 έως 18:00.
Μετακίνηση:
Εάν δεν έχετε δικό σας μεταφορικό μέσο μπορείτε να νοικιάσετε αυτοκίνητο ή μηχανάκι, αλλά δεν είναι απαραίτητο. Τα δρομολόγια των λεωφορείων στην Φολέγανδρο δεν είναι συχνά, αλλά το πρόγραμμα είναι συγκεκριμένο. Εάν θελήσετε να επισκεφθείτε και άλλες παραλίες εκτός από τις 3 πιο γνωστές (Αγκάλη, Βάρδια, Καραβοστάσης/Χοχλίδια), τότε θα χρειαστείτε σίγουρα μεταφορικό.
Αξιοθέατα
Η Παναγία: Είναι η σπουδαιότερη εκκλησία της Φολεγάνδρου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται σκαρφαλωμένη στο βράχο πάνω από τη Χώρα και είναι χτισμένη στη θέση αρχαίου Ιερού. Πρόκειται για μονόκλιτη πολύτρουλη βασιλική με ψηλό καμπαναριό. Υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή του 1687 που αναφέρεται στην ανακαίνιση του ναού ο οποίος πήρε τη σημερινή του μορφή με επισκευές που ξεκίνησαν το 1816 και τελείωσαν το 1821.. Η θαυματουργή βυζαντινή εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στην εκκλησία, συνδέεται με πειρατικές ιστορίες και θρύλους της Φολεγάνδρου. Για να φτάσετε στην Παναγία, ακολουθείστε το λιθόστρωτο που ξεκινάει από την πλατεία της Πούντας.
Κάστρο: Το Κάστρο είναι Μεσαιωνικός οικισμός και αποτελεί το διατηρητέο τμήμα του παραδοσιακού οικισμού της Χώρας. Τα σπίτια, αρκετά από τα οποία μετρούν πάνω από δέκα αιώνες ζωής, είναι όλα κατοικημένα και σε πολύ καλή κατάσταση.
Λαογραφικό Μουσείο: Πρόκειται για μία παραδοσιακή αγροτική οικιστική μονάδα («θεμωνιά») του 19ου αιώνα. Στους χώρους του θα δείτε την αναπαράσταση ενός τυπικού αγροτικιύ νοικοκυριού, όπως αυτό λειτουργούσε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το Μουσείο ίδρυσε και διαχειρίζεται ο πολιτιστικός σύλλογος “Η Φολέγανδρος”.
Χρυσοσπηλιά: Η Χρυσοσπηλιά είναι ένα θεαματικό φυσικό μνημείο. Βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού, δέκα μέτρα πάνω από τη θάλασσα και είναι ανεξερεύνητο. Στο εσωτερικό του σπηλαίου βρέθηκαν λείψανα ανθρώπινων σκελετών, σπασμένα αγγεία και μια ρωμαϊκή δεξαμενή νερού. Ασφαλής πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται από τη θάλασσα, μόνο με καλοκαιρία.
Ο Φάρος της Ασπρόπουντας: Ο Φάρος χτίστηκε το 1919 σε ύψος 58 μ. πάνω από τη θάλασσα, ενώ το φανάρι του έχει ύψος 11 μ. Στην αρχή της λειτουργίας του άναβε με φιτίλι, στη συνέχεια με μηχανισμό πετρελαίου – ατμού, ενώ από το 1986 λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια. Στο φάρο θα φθάσετε με τα πόδια είτε από το Λιβαδάκι (15′), είτε από την Πάνω Μεριά.
Νυχτερινή ζωή
Η Φολέγανδρος είναι εκείνο το μέρος που όλες οι παρέες του νησιού γίνονται μία και μεγάλη παρέα. Τα μαγαζιά που μπορείς να βγεις το βράδυ είναι ελάχιστα, άρα όλος ο κόσμος κάνει ένα πέρασμα από όλα, με μία χρονική σειρά που δεν αλλάζει κανένα βράδυ. Ξεκινάμε με την κεντρική πλατεία του νησιού, όπου μπορείς να πιεις ρακόμελα και να ακούσεις Θανάση Παπακωνσταντίνου. Συνεχίζοντας το βράδυ σας, μπορείτε να βρεθείτε για χορό μέχρι αργά σε πολλά μαγαζιά που υπάρχουν στο νησί και να ακούσετε μουσικές για όλα τα γούστα. Να σημειώσουμε ότι στη Φολέγανδρο τα μαγαζιά παραμένουν ανοιχτά μέχρι τις 3 το πρωί, ενώ μετά το μόνο που θα μπορέσετε να βρείτε ανοιχτό είναι το Ελληνάδικο. Εξαίρεση γίνεται το Δεκαπενταύγουστο (παραμονή και ανήμερα), όπου ο δείχτης του ρολογιού δείχνει 5 το πρωί!
Τοπικές Συνταγές
Τοπική σπεσιαλιτέ της Φολεγάνδρου είναι το κοκκινιστό κρέας (κατσίκι, κουνέλι ή κόκορας) με τα ντόπια μακαρόνια «ματσάτα». Άλλα αγαπημένα πιάτα είναι τα «ταραχτά» (μακαρόνια με μυζήθρα), τα ρεβίθια φούρνου, η μαγειρευτή κάπαρη, οι καράβολοι (σαλιγκάρια) γιαχνί και οι θαυμάσιες φολεγανδρίτικες πίτες: η κολοκυθένια, η κρεμμυδένια και η καρπουζένια (γλυκιά πίτα με καρπούζι, μέλι και σουσάμι). Στη Φολέγανδρο, οι γάμοι και τα βαφτίσια συνοδεύονται πάντοτε από το ντόπιο παστέλι, τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές τηγανίζουν «μακαρόνες» (είδος μελομακάρονου) και το Πάσχα φτιάχνουν τις γευστικότατες μελόπιτες, ζυμωμένες με φρέσκια μυζήθρα και εκλεκτό θυμαρίσιο μέλι.
Παραλίες
Οι παραλίες της Φολεγάνδρου είναι πραγματικά μαγευτικές και συμπληρώνουν με τον καλύτερο τρόπο τη μοναδικότητα του νησιού. Η πρόσβαση, όμως, σε αυτές δεν είναι απλή υπόθεση. Μπορείτε να ακολουθήσετε ένα από τα πολλά μονοπάτια που περνούν μέσα από τα χωράφια και οδηγούν σε κάποια από τις παραλίες, αλλά θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι ότι το καλοκαίρι οι θερμοκρασίες είναι υψηλές για πεζοπορία και οι σκιές ανύπαρκτες.
Αναμφισβήτητα, θα εντυπωσιαστείτε από τα όμορφα τοπία και τα κρυστάλλινα νερά του νησιού. Ευτυχώς οι παραλίες είναι ανεκμετάλλευτες τουριστικά, που σημαίνει ότι θα απολαύσετε τις βουτιές σας χωρίς να συναντήσετε πλαστικές ξαπλώστρες και ομπρέλες. Τέλος, να ξέρετε ότι ο γυμνισμός συνηθίζεται από πολλούς, μικρούς και μεγάλους, στην πλειοψηφία των παραλιών, αλλά η συνύπαρξη γυμνιστών και μη, με λίγη κατανόηση και διακριτικότητα και των δύο πλευρών είναι πάντα αρμονική.
Καραβοστάσι: Πρόκειται για παραλία με άμμο και βότσαλο, όπου ο βυθός είναι αμμώδης. Το μέρος είναι ιδανικό για μικρά παιδιά, αφού είναι προστατευμένο από τον αέρα και σπάνια έχει κύμα. Αποτελεί μία από τις λίγες παραλίες που η πρόσβασή τους είναι πολύ εύκολη οδικώς, γεγονός που την καθιστά ιδανική για όσους δεν επιθυμούν να ταλαιπωρηθούν καθόλου. Στον Καραβοστάσι παραδίδονται μαθήματα κολύμβησης σε παιδιά με πρωτοβουλία του Ναυτικού Ομίλου Φολεγάνδρου.
Λατινάκι: Εδώ θα συναντήσετε βότσαλο και αμμώδη βυθό, ενώ τα νερά είναι κρυστάλλινα και πολύ καθαρά. Στο Λατινάκι σπάνια θα συναντήσετε οικογένειες, αφού προτιμάται κυρίως από παρέες νεαρής ηλικίας.
Αγκάλη: Η παραλία της Αγκάλης βρίσκεται στο μέσον του νησιού και προσφέρεται για οικογένειες. Είναι μια χρυσαφένια αμμουδιά με ήσυχα, δροσερά νερά. Εδώ θα βρείτε ταβέρνες, στις οποίες μπορείτε να απολαύσετε φρέσκο ψάρι και τοπικά πιάτα, ενώ να σας πούμε πως από την συγκεκριμένη παραλία ξεκινούν καραβάκια για άλλες παραλίες της Φολεγάνδρου.
Άγιος Νικόλαος: Πρόκειται για μια πανέμορφη παραλία κοντά στην Αγκάλη, χωρίς όμως οδική πρόσβαση. Μπορείτε να προσεγγίσετε την παραλία με κάποιο από τα καραβάκια που εκτελούν συχνά δρομολόγια, ξεκινώντας από την Αγκάλη ή τον Καραβοστάσι. Εναλλακτικά μπορείτε να φτάσετε εδώ μέσω του μονοπατιού πεζοπορίας, που ξεκινά από την Αγκάλη και διαρκεί 20 λεπτά ή την Άνω Μεριά και διαρκεί 45 λεπτά. Η παραλία του Αγίου Νικολάου έχει ψιλή, χρυσαφένια άμμο και υπάρχουν αλμιρίκια για να σας προστατέψουν από τον καυτό ήλιο.
Λιβαδάκι: Το Λιβαδάκι είναι μια από τις ομορφότερες παραλίες της Φολεγάνδρου και βρίσκεται κοντά στο φάρο της Ασπροπούντας, στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Οδική πρόσβαση για την παραλία δεν υπάρχει και για να την προσεγγίσετε μπορείτε να διαλέξετε ανάμεσα στη μεταφορά με καραβάκι και στην πεζοπορία. Τα καραβάκια εκτελούν συχνά καθημερινά δρομολόγια με αφετηρία τον Καραβοστάσι ή την Αγκάλη. Αν επιλέξετε την πεζοπορία, το μονοπάτι ξεκινά από την Άνω Μεριά και η διαδρομή διαρκεί περίπου μία ώρα. Η περιοχή γύρω από το Λιβαδάκι είναι ακατοίκητη και γι’ αυτό θα σας προτείναμε να είστε εφοδιασμένοι με νερό. Η παραλία είναι καλυμένη με λευκό βότσαλο και τα βράχια στα δεξιά προσφέρουν κάποιες ώρες της ημέρας σκιά και προστασία από τον καυτό ήλιο. Σίγουρα θα απολαύσετε τα διάφανα, δροσερά νερά της παραλίας, που σχεδόν πάντα είναι ήρεμα και φιλόξενα. Αν σας ενδιαφέρει, μπορείτε να εφοδιαστείτε με μάσκες και βατραχοπέδιλα μιας και ο βυθός είναι πραγματικά εντυπωσιακός και οι βουτιές ανάμεσα στα πολύχρωμα ψάρια θα σας μαγέψουν.
Κάτεργο: Και εδώ μπορείτε να μεταφερθείτε με κάποιο από τα καραβάκια που εκτελούν τακτικά δρομολόγια με αφετηρία τον Καραβοστάσι. Εάν σας αρέσει η πεζοπορία μπορείτε να ακολουθήσετε το μονοπάτι που ξεκινά από το Λιβάδι και χρειάζεται περίπου 45 λεπτά για να καλυφθεί. Στην παραλία δεν υπάρχουν σκιές και καλό θα ήταν να έρθετε προετοιμασμένοι με ομπρέλες και πόσιμο νερό. Σίγουρα θα εντυπωσιαστείτε από το γαλαζοπράσινο χρώμα της θάλασσας που θα σας προκαλεί να βουτήξετε.
Βορεινά: Βρίσκεται σε ένα ακατοίκητο μέρος, στο βόρειο τμήμα του νησιού. Δεν υπάρχει οδική πρόσβαση και ο μόνος τρόπος να βρεθείτε στην παραλία είναι να ακολουθήσετε το μονοπάτι που ξεκινά από τους μύλους και να περπατήσετε για 20 περίπου λεπτά. Στην παραλία δεν υπάρχουν σκιές και καλό θα ήταν να έρθετε προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσετε τον καυτό ήλιο και τη ζέστη. Τα κρυστάλλινα νερά θα σας δροσίσουν και θα σας γοητεύσουν.
Φτάνοντας στο τέλος του αφιερώματος να μην ξεχάσω να σας πω ότι η Φολέγανδρος ψηφίστηκε ως ένα από τα 7 πιο ωραία μέρη της Ευρώπης, σύμφωνα με το CNN!
Της Ευαγγελίας Αμπλιανίτη